با گذشت بیش از یک دهه از تولید و پخش اینگونه سریالها ، بهنظر میرسد مدیران رسانه ملی هنوز نتوانستهاند به مضامین ثابتی در تولید موضوعات این سریالها دست پیدا کنند و مخاطبین هرساله شاهد تولید انواع و اقسام سریالها با مضامین متفاوت هستند. این سنت تلویزیونی، از سال ۷۲ شروع شد و با توجه به استقبال خوب مخاطبان، باعث تثبیت جایگاه و لزوم پخش اینگونه آثار در شبهایماه رمضان شد اما بهنظر میرسد هر چقدر که دیدن سریالهای ماه رمضان برای مردم مهم است و به دیدن آن عادت کردهاند، مدیران تلویزیون آنطور که باید، فکری به حال کیفیت این مجموعهها نمیکنند. به گفته کارشناسان، سریالهایماه رمضان امسال نسبت به سال گذشته باز هم افت کرده و همان جمله مشهور «هر سال دریغ از پارسال» را در ذهن مخاطب تداعی میکند، در شرایطی که تا پیش از دو سه سال اخیر، برخی از سریالهای ماه مبارک رمضان از بهترین آثار تولیدی تلویزیون بودند و هم تأیید کارشناسان و هم استقبال فراوان مخاطبین را به همراه داشتند.
واقعیت این است که مردم در ماه مبارک رمضان، علاوه بر جذابیت قصه و کیفیت تولید، توقع دیگری از سریالهای مناسبی دارند و علاقهمندند که فضای داستان با ماه رمضان و عقاید و مناسک آن عجین باشد. اما برخی سریالهای امسال نهتنها از کیفیت کمتری برخوردارند بلکه همخوانی درستی هم با این ماه ندارند؛ مثلا سریال «خداحافظ بچه» که با فاصله کمی از افطار از شبکه سوم سیما پخش میشود. داستان در مورد زوج جوانی است که بچهدار نمیشوند و برای حل این معضل، پس از اینکه نمیتوانند از پرورشگاه بچه بگیرند، تصمیم میگیرند بچه بدزدند! آنها برای رسیدن به هدف خود حتی بهراحتی از خانه مردم بالا میروند، یا ماشینهای مردم در کمترین زمان ممکن به سرقت میرود. نکته تأسفبارتر وجود دفترچهای است که این زوج هنگام قصد ارتکاب جرم در آن علامت میگذارند؛ با این دلیل که بعدا اعتراف میکنند و مجازاتش را میکشند! در واقع وقتی یک سریال ساخته میشود، بدین معنی است که قصهای روایت میشود و در این حین باید مفاهیم اخلاقی در لایههای زیرین داستان به مرور خود را نشان بدهد. اما این اتفاق تا اینجای کار در این سریال نیفتاده است.
کارشناسان معتقدند ساخت سریالهای مناسبتی باید با انتخاب قصه خوب، بهگونهای باشد که هم بیننده را در پیگیری سریال جذب کند و هم از مفاهیم اخلاقی و آموزشی برخوردار باشد؛ بهعبارتی وقتی فضای قصه در ماه رمضان میگذرد، باید حداقلی از عناصر و نشانههای دینی در آن سریال بهکار گرفته شود تا مخاطب بتواند با آن همذاتپنداری کند. البته در اینباره میتوان گفت سریال «راز پنهان» شبکه یک تا حدودی توانسته به این موضوع نزدیک شود. تفاوت این سریال با دیگر سریالها در این است که لااقل مضمون آن با ماه مبارک رمضان همخوانی دارد؛ مضمونی که بازیابی و بازشناسی انسان در آن بهخوبی به نمایش درآمده است. این مجموعه تلاش دارد تا روایتی نو از چندین زندگی و نقش محوری کانون خانواده در حل مشکلات اجتماعی را پیشروی بینندگان بگذارد. اما در این میان متأسفانه سریالهای «چمدان» با طنزی ضعیف و «شاید برای شما اتفاق بیفتد» نیز به واسطه ارائه داستانهای تکراری نتوانستهاند بینندگان خود را راضی نگه دارند.
بهرغم اینکه در ماه رمضان امسال، فرصت کافی به تهیهکنندگان و کارگردانان برای ساخت سریالها داده شده بود اما این سریالها در جذب مخاطب، خوشندرخشیدهاند. لذا بهتر است مسئولین رسانه ملی که مسئولیت فرهنگسازی در جامعه را بهعهده دارند به آسیبشناسی جدی درباره دلایل کاهش مخاطبین سریالهای مناسبتی بپردازند.